Upadłość konsumencka po 24 marca 2020 r. uległa znacznej zmianie. Zmieniły się nie tylko przesłanki umożliwiające ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej. Ustawodawca istotnie znowelizował również przepisy odnoszące się do schematów prowadzenia całej procedury upadłościowej przewidzianej dla konsumenta. Rewolucja w upadłości konsumenckiej, zdaniem twórców ustawy, ma zwiększyć jej dostępność wśród szerokiego grona dłużników. Jak zatem wygląda, krok po kroku, konsumenckie postępowanie upadłościowe?

Krok 1. Czy spełniam warunki upadłości konsumenckiej?

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej na nowych zasadach jest zdecydowanie prostsze niż miało to miejsce przed ostatnią nowelizacją. Sąd nie weryfikuje już przyczyn niewypłacalności dłużnika na etapie ogłaszania upadłości. Skupia się zasadniczo na dwóch kwestiach.

Zdolność upadłościowa

Warunkiem podstawowym w kontekście upadłości konsumenckiej jest status konsumenta. Jest nim osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej. Należy jednak pamiętać, że konsumencka zdolność upadłościowa przysługuje m.in. członkom zarządu spółek kapitałowych. Pod warunkiem, że nie posiadają odrębnie zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Niewypłacalność

Jest to stan, w którym dłużnik utracił zdolność do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Niewypłacalnym konsumentem może być dłużnik, który nie jest w stanie wywiązać się nawet z jednego zobowiązania.

Więcej na temat warunków upadłości

Należy pamiętać, że spełnienie powyższych kryteriów oraz uzyskanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości nie oznacza automatycznego oddłużenia. Rozpoczyna jedynie drugi etap postępowania, który równie dobrze może zakończyć się odmową oddłużenia.

Krok 2. Przygotowanie wniosku upadłościowego i złożenie go do sądu.

Odpowiednio przygotowany wniosek o ogłoszenie upadłości i prawidłowe złożenie go do właściwego sądu jest pierwszym krokiem wszczynającym postępowanie.

Co zawiera wniosek?

Wniosek o upadłość konsumencką zawiera podstawowe dane identyfikacyjne dłużnika. Informacje te odnoszą się również do jego sytuacji ekonomicznej, majątkowej, czy rodzinnej. W ramach wniosku należy wskazać m.in.:

• imię i nazwisko, adres, numer PESEL, a także numer NIP;
• miejsce położenia majątku;
• okoliczności uzasadniające wniosek;
• wykaz majątku wraz z szacunkową wyceną;
• spis wierzycieli z określeniem wysokości zobowiązania, adresu wierzyciela oraz terminu zapłaty;
• spis wierzytelności spornych;
• informację o zabezpieczeniach ustanowionych na majątku dłużnika;
• przychody dłużnika oraz koszty jego utrzymania (i osób pozostających na jego utrzymaniu, np. dzieci) z ostatnich sześciu miesięcy;
• informacje o czynnościach prawnych dotyczących nieruchomości, akcji lub udziałów w spółkach w okresie dwunastu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
• informacje o czynnościach prawnych dotyczących ruchomości, wierzytelności i innych praw, których wartość przekracza 10 000 zł w okresie dwunastu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
• oświadczenie o prawdziwości danych.

Do jakiego sądu należy złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Sądem właściwym jest sąd rejonowy, w którym znajduje się wydział gospodarczy ds. upadłościowych. Wnioskodawca nie ma możliwości wyboru sądu, w którym chce złożyć wniosek, ponieważ powinien to zrobić w sądzie, w którego obrębie znajduje się jego miejsce zwykłego pobytu.

W przypadku dłużnika, którego miejsce pobytu znajduje się poza granicami kraju, możliwe jest wszczęcie procedury upadłościowej w Polsce, jeśli posiada tutaj majątek.

Jakie są opłaty?

Dłużnik składający wniosek o upadłość konsumencką powinien uregulować opłatę w wysokości 30 PLN na rachunek sądowy. W przypadku, gdy w sprawie występuje pełnomocnik (np. doradca restrukturyzacyjny lub adwokat), należy dodatkowo uregulować opłatę skarbową na rachunek urzędu miasta, w którym znajduje się sąd.

Ważne!

W treści wniosku znajduje się część, w której dłużnik składa oświadczenie, czy wyraża zgodę na skierowanie jego sprawy do zawarcia układu na zgromadzeniu wierzycieli. W przypadku chęci ogłoszenia upadłości konsumenckiej o likwidacyjnym charakterze stosowne jest złożenie oświadczenie o braku zgody.

Krok 3. Rozpoznanie wniosku o upadłość przez sąd.

Teoretycznie, rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości przez sąd powinno zająć 2 miesiące. W praktyce zdarza się to bardzo rzadko. W największych sądach okres ten może przedłużyć się nawet do 3 lub 3.5 miesiąca.

Sąd weryfikuje wniosek na tzw. posiedzeniu niejawnym. Nie ma obowiązku zwoływania rozprawy, co wydaje się trafnym wyjściem mając na uwadze okoliczności, które podlegają ocenie. Wniosek nie powinien zawierać żadnych braków formalnych i fiskalnych, a dłużnik powinien spełnić wcześniej wspomniane kryteria w postaci statusu konsumenta i stanu niewypłacalności.

Wydanie postanowienia w sprawie określa dalszy sposób procedowania sprawy. Możliwe są 3 warianty.

Upadłość konsumencka na zasadach ogólnych.

Według tych reguł procedowane są sprawy m.in. przedsiębiorców. Rozwiązanie będzie możliwe w przypadku konsumenta, jeśli:

• dłużnik posiada majątek znacznego rozmiaru;
• wobec dłużnika występuje liczne grono wierzycieli;
• stan faktyczny dłużnika wskazuje na zwiększony stopnień skomplikowania.

Ostatecznie upadły może złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli lub o umorzenie zobowiązań bez planu spłaty.

Postępowanie według uproszczonych reguł.

Będzie ono adekwatne w stosunku do osób, które posiadają niewielu wierzycieli i nie mają majątku o znacznych rozmiarach, a stan faktyczny nie jest nadmiernie skomplikowany. Sąd upadłościowy nie będzie wyznaczał sędziego-komisarza. Całość postępowania będzie spoczywała na barkach syndyka. Instytucją kontrolującą jego poczynania będzie jednak skarga, podobnie jak w postępowaniu egzekucyjnym. Wyłączenie udziału sędziego-komisarza i przekazanie wszelkich kompetencji syndykowi ma przekładać się na szybsze zakończenie całej procedury.

Układ na zgromadzeniu wierzycieli.

O układ może wnioskować dłużnik. Sądowi przysługuje również uprawnienie, aby skierować wniosek dłużnika do tego rodzaju postępowania, gdy zachodzą odpowiednie okoliczności. Podstawowym warunkiem będzie konieczność wykazania odpowiednich dochodów, które umożliwią dłużnikowi pokrycie kosztów postępowania i wykonanie układu. Zawarcie układu oznacza zmianę zasad spłaty posiadanych zobowiązań. Może też umożliwiać zachowanie majątku.

Sprawdź jak pomagamy w zawarciu układu na zgromadzeniu wierzycieli.

Jakie są plusy i minusy ogłoszenia upadłości?

Podstawową korzyścią jest zatrzymanie postępowań egzekucyjnych oraz procesów windykacyjnych. Upadły zyskuje pewien komfort psychiczny, ponieważ od tego momentu kontaktuje się jedynie z syndykiem, który czuwa nad przebiegiem postępowania. Docelowo został też poczyniony istotny krok w celu uporania się ze swoim zadłużeniem. Między małżonkami zaczyna obowiązywać ustrój rozdzielności majątkowej, dzięki czemu współmałżonek unika odpowiedzialności za długi upadłego na przyszłość.

Wśród minusów należy wymienić utratę prawa do zarządu nad majątkiem. W przypadku, gdy dłużnik takowy posiada. Majątek staje się tzw. masą upadłości, która będzie podlegała likwidacji i służyła zaspokojeniu wierzycieli. W przypadku braku jakiegokolwiek majątku, upadły ma w zasadzie niewiele do stracenia, a ubóstwo masy upadłości może skutkować szybszym zakończeniem postępowania.

Należy również pamiętać, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie oznacza automatycznego oddłużenia. Jest jedynie początkiem całej procedury.

Więcej na temat skutków upadłości konsumenckiej

Krok 4. Upadłość konsumencka a oddłużenie lub odmowa?

W sytuacji, gdy syndyk wykonał już wszystkie czynności w toku postępowania upadłościowego, a jakieś zobowiązania nie zostały spłacone możliwe są 4 warianty zakończenia procedury.

Odmowa oddłużenia w upadłości konsumenckiej | Wariant I

Mimo ogłoszenia upadłości konsumenckiej może dojść do tego, że postępowanie nie zakończy się pomyślnie. Taka sytuacja będzie miała miejsce wtedy, gdy:

• upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, lub
• w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań.

Mimo wystąpienia jednej z dwóch ww. okoliczności upadły wciąż będzie mógł liczyć na oddłużenie, jeśli w jego przypadku możliwe jest zastosowanie tzw. klauzul rozsądku.

Automatyczne oddłużenie | Wariant II

Do automatycznego oddłużenie dojdzie wtedy, kiedy upadły wykazuje trwałą niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Przyczyną trwałej niezdolności może być m.in. stan zdrowia lub wiek.

Warunkowe umorzenie zobowiązań | Wariant III

Będzie możliwe do zastosowania jeżeli niezdolność wykonywania planu spłaty wierzycieli nie ma charakteru trwałego, a jedynie czasowy. Może się to wiązać m.in. z problemami w zatrudnieniu wynikającymi z sytuacji na rynku pracy. Jeśli w ciągu kolejnych 5 lat sytuacja finansowa upadłego ulegnie poprawie, to możliwe jest ustalenie planu spłaty wierzycieli.

Ustalenie planu spłaty wierzycieli | Wariant IV

Plan spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej nie jest niczym nowym. Funkcjonował już w ramach poprzedniej ustawy. Z tą różnicą, że obecne przepisy uzależniają długość trwania planu spłaty wierzycieli od tzw. rzetelności płatniczej dłużnika. Jeśli niewypłacalność dłużnika nie wynika z jego umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa, to może on obowiązywać przez 3 kolejne lata (albo i krócej). Jeśli upadły nie może się „pochwalić” rzetelnością, to plan spłaty wierzycieli może być ustanowiony nawet i do lat 7. Wykonanie planu spłaty kończy się umorzeniem pozostałych zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w toku upadłości konsumenckiej.

Upadłość konsumencka | Podsumowanie.

W związku ze zmianami i przesunięciem momentu, w którym badane są okoliczności towarzyszące powstaniu niewypłacalności, upadłość konsumencka nie jest procedurą łatwą. O ile uzyskanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości nie powinno wiązać się z większymi trudnościami, o tyle uzyskanie oddłużenia wiążę się z koniecznością spełnienia określonych warunków.

Należy jednak pamiętać, że w przypadku braku możliwości spłaty zobowiązań przez upadłego przeprowadzenie upadłości konsumenckiej jest najpewniejszą formą uwolnienia się od zobowiązań. Docelowo umorzeniu podlegają wszystkie zobowiązania pieniężne (np. kredyty, pożyczki, podatki, nieopłacone faktury, czy rachunki) za wyjątkiem:

• alimentów;
• odszkodowania na osobie;
• kary grzywny i innej kary pieniężnej zasądzonej przez sąd karny;
• zobowiązania pominiętego we wniosku o upadłość.

W związku z zawiłością procedury zalecane jest korzystanie ze wsparcia profesjonalistów, którzy będą sprawowali odpowiednią pieczę nad upadłym oraz prawidłowym i korzystnym zakończeniem.

Wyślij wiadomość!