Układ w restrukturyzacji firmy jest nieodłącznym elementem całego postępowania. Jego zawarcie jest poprzedzone m.in. przygotowaniem odpowiednich propozycji układowych, które zadowolą wierzycieli. Z kolei wykonanie warunków wynikających z układu pod nadzorem sądu jest następstwem. Zawarcie układu wynika z aprobaty wierzycieli głosujących na zgromadzeniu. Rolą sądu jest jedynie ocena treści układu, a nie ingerencja w ustalenia merytoryczne postanowień układowych.

Wierzytelności, które są objęte układem

Zgodnie z art. 150 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne układ obejmuje:

• wierzytelności osobiste, które powstały przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego (o ile ustawa nie wskazuje inaczej);
• odsetki za okres od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego;
• wierzytelności zależne od warunku, jeżeli warunek się ziścił w trakcie wykonywania układu.

Wierzytelności osobiste to te, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność majątkiem osobistym w chwili obecnej i w przyszłości. Nie podlegają restrukturyzacji zobowiązania, jeśli dłużnik odpowiada jedynie rzeczowo. Przykładem odpowiedzialności rzeczowej jest sytuacja, w której wierzyciel może zostać zaspokojony z konkretnie oznaczonej rzeczy. Odpowiedzialność spoczywa na każdym z właścicieli danej rzeczy, którym niekoniecznie musi być dłużnik osobisty.

Istotnym w kontekście tego, czy dana wierzytelność zostanie objęta układem jest moment jej powstania. Układ w restrukturyzacji firmy obejmuje bowiem te wierzytelności, które powstały przed otwarciem procedury. Wyjątkiem jest postępowanie o zatwierdzenie układu, gdzie wierzytelności powstałe po dniu układowym nie podlegają ustaleniom układowym.

Nieco inaczej wygląda sytuacja w kontekście odsetek. Układ restrukturyzacyjny obejmuje bowiem odsetki, które powstały po otwarciu postępowania. Tym samym, nie jest możliwe dochodzenie odsetek wynikających z zobowiązań objętych układem.

Dodatkowo, układ w restrukturyzacji obejmuje wierzytelności zależne od warunku, jeśli ten ziścił się w czasie wykonywania układu. Wierzytelnościami tymi będą takie, których wystąpienie jest zależne od zdarzenia przyszłego i niepewnego.

W związku z art. 150 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe, układowi podlegają też te wierzytelności, które nie zostały wykonane w całości lub części przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, gdy świadczenie drugiej strony jest świadczeniem podzielnym i tylko w zakresie, w jakim druga strona spełniła świadczenie przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego i nie otrzymała świadczenia wzajemnego.

Sprawdź czym jest układ częściowy w restrukturyzacji firmy

Wierzytelności, które nie są objęte układem

Ustawodawca przewidział również katalog wierzytelności, które nie są objęte układem. Dzielą się one na te, których:

• układ nie obejmuje w żadnym wypadku;
• układ może objąć, jeśli wierzyciel wyrazi na to zgodę.

Wierzytelności, które nie mogą być objęte układem

Należą do nich m.in.:

• alimenty;
• odszkodowania na osobie;
• roszczenia o wydanie mienia i zaniechanie naruszenia praw;
• wierzytelności, za które dłużnik odpowiada w związku z nabyciem spadku po otwarciu restrukturyzacji, po włączeniu spadku do masy;
• składki na ubezpieczenia społeczne w części finansowej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik.

Wierzytelności objęte układem za zgodą wierzyciela

Wierzytelności, które mogą zostać objęte układem w restrukturyzacji firmy za zgodą wierzyciela:

• wynikające ze stosunku pracy;
• zabezpieczone na mieniu dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską, w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia;
• zabezpieczone poprzez przeniesienie na wierzyciela własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa.

Wierzytelność objęta innym układem a restrukturyzacja firmy

Ustawodawca wprowadził zasadę, zgodnie z którą nie jest możliwe objęcie układem wierzytelności, która została objęta układem wcześniejszym. Nie jest zatem dopuszczalne kilkukrotne restrukturyzowanie wierzytelności, jeśli wcześniejszy układ nie został uchylony. Do układu zalicza się jednak te wierzytelności, które były modyfikowane na skutek wcześniej zawartych ugód z wierzycielami.

W kolejnych artykułach dotyczących układu w restrukturyzacji wyjaśnimy czym są propozycje układowe, jak dochodzi do zatwierdzenia układu i jakie skutki on wywołuje.