Układ częściowy w ramach restrukturyzacji firmy jest swoistą nowością w polskim porządku prawnym i został on uregulowany w art. 180-188 prawa restrukturyzacyjnego. Układ częściowy, w odróżnieniu od „tradycyjnego” postępowania układowego, pozwala na restrukturyzację jedynie wybranych zobowiązań, które z punktu widzenia samego dłużnika są najistotniejsze i często największe. Pozostałe wierzytelności podlegają dotychczasowym warunkom i nie ulegają żadnym zmianom. Co istotne, układ częściowy może zostać wykorzystany w ramach postępowania o zatwierdzenie układu oraz przyspieszonego postępowania układowego.

Wyodrębnienie wierzycieli i wierzytelności objęte układem częściowym

Decydując się na restrukturyzację firmy z wykorzystaniem układu częściowego należy pamiętać, że ustawodawca wprowadził konkretne kryteria wyodrębnienia wierzytelności. Kryteria te powinny być:

• obiektywne;
• jednoznaczne;
• ekonomicznie uzasadnione.

Ponadto, dłużnik nie może prowadzić do wykluczenia wierzyciela przeciwnego zawarciu układu częściowego. Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie katalogu wierzytelności, które w szczególności mogą być objęte układem i są to wierzytelności:

• z tytułu finansowania działalności dłużnika przez udzielone kredyty, pożyczki i inne podobne instrumenty;
• z tytułu umów o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania przedsiębiorstwa dłużnika, w szczególności z tytułu dostawy najważniejszych materiałów lub umów leasingu majątku niezbędnego dla działalności prowadzonej przez dłużnika;
• zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską na przedmiotach i prawach niezbędnych do prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika;
• największe określone według sumy.

Ostatecznie, zasadność wyboru określonych zobowiązań wiąże się z koniecznością ich weryfikacji przez sąd w ramach postanowienia o odmowie zatwierdzenia układu częściowego lub w drodze postanowienia wydawanego po złożeniu wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego. Istotnym elementem układu częściowego jest to, że w ramach składanych propozycji układowych nie jest dopuszczalne faworyzowanie wierzycieli objętych układem kosztem tych, którzy jemu nie podlegają.

Układ częściowy a zgoda wierzyciela

Art. 181 prawa restrukturyzacyjnego wprowadził pewnego rodzaju wyjątek od zasady. Polega on na tym, że objęcie układem wierzytelności zabezpieczonej nie wymaga zgody tego wierzyciela, jeśli zostały mu przedstawione propozycje układowe, które przewidują pełne zaspokojenie, w terminie określonym w układzie, jego wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi, które były przewidziane w umowie będącej podstawą ustanowienia zabezpieczenia, nawet jeśli umowa ta została skutecznie rozwiązana lub wygasła, albo przewidujące zaspokojenie wierzyciela w stopniu nie niższym od tego, jakiego może się spodziewać w przypadku dochodzenia wierzytelności wraz należnościami ubocznymi z przedmiotu zabezpieczenia.

Więcej na temat postępowania o zatwierdzenie układu i przyspieszonego postępowania układowego

Układ częściowy a informowanie wierzycieli nieobjętych układem

Jeśli dłużnik decyduje się na układ częściowy w ramach postępowania o zatwierdzenie układu, to nie musi on (ani nadzorca układu) informować wierzycieli nieobjętych układem o sytuacji majątkowej dłużnika, ani możliwości wykonania układu częściowego.

Jedyne co zostaje w kompetencji tychże wierzycieli jest zgłaszanie zastrzeżeń, w trybie art. 216 ust. 2 ustawy prawo restrukturyzacyjne, w zakresie niezgodnego z prawem określenia kryteriów wyodrębnienia wierzycieli objętych układem częściowym oraz w zakresie zgodności propozycji układowych.

Przyjęcie układu częściowego

Przyjęcie układu częściowego następuje w sytuacji, gdy za jego przyjęciem głosowała większość wierzycieli mających łącznie 2/3 sumy wierzytelności przysługującej wierzycielom objętym układem częściowym i uprawnionym do głosowania.

Filip Kozik – doradca restrukturyzacyjny, specjalizujący się w sprawach z zakresu restrukturyzacji i upadłości firm.