Upadłość konsumencka jest kojarzona z likwidacją majątku m.in. nieruchomości, a także ruchomości wchodzących do masy upadłościowej. Prawdą jest, że upadłość konsumencka ma z założenia likwidacyjny charakter pod warunkiem jednak, że dłużnik takowy majątek posiada. Nie zmienia to jednak faktu, że obecne przepisy umożliwiają osobie fizycznej niebędącej przedsiębiorcą ogłoszenie upadłości i zachowanie części majątku.

Standardowy przebieg upadłości konsumenckiej

Z reguły tego typu postępowanie przebiega w następujący sposób:

1. złożenie wniosku o upadłość;
2. rozpoznanie wniosku i ogłoszenie upadłości;
3. wszczęcie postępowania upadłościowego właściwego;
4. likwidacja majątku (jeśli występuje);
5. ustanowienie planu spłaty (jeśli upadły ma możliwości zarobkowe i zostały niezaspokojone zobowiązania po likwidacji);
6. umorzenie zobowiązań.

Schemat ten powtarza się niemalże w większości postępowań, które w międzyczasie nie zostały umorzone lub wcześniej wnioski nie zostały oddalone/odrzucone. Co więcej, procedura może ulec skróceniu, gdy nie dochodzi do likwidacji majątku i nie zostaje ustanowiony plan spłaty wierzycieli. Wtedy też w krótkim okresie czasu upadły zyskuje oddłużenie.

Rozwiązaniem nieszablonowym może być układ w upadłości konsumenckiej.

Czym jest upadłość konsumencka z możliwością zawarcia układu?

Narzędziem wykorzystywanym przez sąd upadłościowy, które ma niewątpliwie restrukturyzacyjny charakter, jest plan spłaty wierzycieli. Na skutek jego ustanowienia wierzyciele mogą odzyskać część (z reguły znikomą) swoich wierzytelności. Wysokość płatności jest wyrazem autonomicznej woli sądu. Brane są jednak pod rozwagę koszty utrzymania upadłego, a także jego zarobki (lub same możliwości zarobkowe).

Należy zatem stwierdzić, że układ (porozumienie) z wierzycielami może być dla nich, a także dla upadłego, korzystniejszym rozwiązaniem. W przypadku jego zawarcia może dojść do zastąpienia układem planu spłaty wierzycieli, a nawet likwidację majątku.

Sprawdź jak możemy pomóc w układzie konsumenckim!

Kto może wystąpić z wnioskiem o zawarcie układu w upadłości konsumenckiej?

Zgodnie z treścią art. 491(22) ust. 1 Prawa upadłościowego, wniosek o zawarcie układu w upadłości konsumenckiej może zostać złożony jedynie przez upadłego. Mając na uwadze fakt, że układ może być korzystniejszym rozwiązaniem dla upadłego niż likwidacja jego majątku, to wniosek winien zostać złożony możliwie szybko. Nie wyklucza się nawet złożenia wniosku o upadłość konsumencką wraz z wnioskiem o zawarcie układu.

Na czym może polegać układ w upadłości osoby fizycznej?

Propozycje układowe mogą się sprowadzać m.in. do redukcji części zadłużenia, prolongaty okresu spłaty i wielu innych rozwiązań. Pomocne mogą być rozwiązania wynikające z przepisów o propozycjach układowych ujętych w ustawie Prawo restrukturyzacyjne. Z oczywistych względów, konsument nie może skorzystać z tych, które odnoszą się jedynie do przedsiębiorców.

Zawarcie układu w ramach postępowania sprowadza się również do tego, że znaczna część zadłużenia zostanie przez upadłego spłacona. Jest to istotna różnica w porównaniu z upadłością konsumencką o stricte likwidacyjnym charakterze.

Czy cały majątek upadłego wchodzi do masy upadłości, gdy dochodzi do ogłoszenia upadłości?

W przypadku, gdy dochodzi jednak do ogłoszenia upadłości konsumenckiej, to należy liczyć się z utratą majątku. Jednakże, zgodnie z przepisami prawa upadłościowego do masy upadłości nie wchodzą aktywa, które nie należą do upadłego. Ponadto wyłączeniu z masy upadłości podlegają te ruchomości, które są wyłączone z egzekucji na mocy kodeksu postępowania cywilnego. Będą to m.in.: sprzęty medyczne niezbędne z uwagi na niepełnosprawność, ruchomości wykorzystywane do pracy zarobkowej i zawodowej, czy nauki. Docelowo wolne od zajęcia syndyka jest też wynagrodzenie w kwocie wolnej od zajęcia egzekucyjnego.

Poznaj wady i zalety upadłości konsumenckiej!

Upadłość konsumencka i likwidacja majątku – nieruchomość

Nieruchomość, jako składnik majątkowy o wysokiej wartości, jest z reguły najczęściej pożądanym aktywem. Należy zatem brać pod uwagę, że nieruchomość lub udziały w nieruchomości zostaną zajęte przez syndyka. Ustawodawca chcąc zapobiegać bezdomności osób, które decydują się na upadłość, umożliwił im wystąpienie z wnioskiem o środki na najem lokalu mieszkalnego. Są one przyznawane na okres od 1 roku do 2 lat. Powyższe oznacza zatem, że upadły nie musi się martwić brakiem lokum wraz z rodziną pozostająca na jego utrzymaniu.

Likwidacja majątku niezbędnego do życia w upadłości konsumenckiej

Warto zadać sobie również pytanie, co można zrobić, gdy syndyk zajmie ruchomość niezbędną do codziennego funkcjonowania? Przykładem może być auto o niewielkiej wartości, które służy dojazdom do lekarza (pod warunkiem, że upadły nie ma innej możliwości dojazdu).

W takiej sytuacji adekwatnym rozwiązaniem będzie złożenie wniosku o wyłączenie mienia z masy upadłości. Taki wniosek powinien być odpowiednio uzasadniony i podparty dowodami, aby sąd przychylił się do żądania upadłego. Co do zasady, sędzia-komisarz powinien go rozpoznać w terminie miesiąca od dnia złożenia.

Filip Kozik – doradca restrukturyzacyjny, syndyk, specjalizujący się w sprawach z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego.