Tytuł III ustawy Prawo restrukturyzacyjne reguluje postępowania restrukturyzacyjne, w których mamy do czynienia z czynnikiem międzynarodowym. Jednocześnie, ustawodawca zastrzegł, iż przepisów tych nie stosuje się, jeśli regulacje wynikające z umowy międzynarodowej, której sygnatariuszem jest Polska, albo prawo organizacji międzynarodowej, której członkiem, stanowią inaczej. W praktyce rozwiązanie to zapewnia pierwszeństwo stosowania dwóch unijnych rozporządzeń, przed przepisami polskiej ustawy. Aktami tymi są:
- rozporządzenie Rady (WE) nr 1346/2000;
- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848.
Wierzyciele w międzynarodowym postępowaniu restrukturyzacyjnym
Zgodnie z treścią art. 339 ustawy PrRestr, wierzyciel mający miejsce zwykłego pobytu, miejsce zamieszkania lub siedzibę poza Polską, może korzystać z praw, które posiada wierzyciel „usytuowany” na terenie RP. Przepis ten znajduje również zastosowanie względem wierzycieli publicznoprawnych.
Względem tychże wierzycieli nałożony został jednak dodatkowy obowiązek. Powinni oni wskazać pełnomocnika do doręczeń, jeżeli nie został ustanowiony pełnomocnik do prowadzenia sprawy. W przypadku braku pełnomocnika (do doręczeń lub prowadzenia sprawy), pisma sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.
Jurysdykcja krajowa
Ustawodawca wskazał na wyłączą jurysdykcję sądów polskich w sprawach restrukturyzacyjnych, gdy na terenie RP znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika. Sądy te posiadają również jurysdykcję, jeśli dłużnik prowadzi działalność gospodarczą, albo ma miejsce zamieszkania lub siedzibę albo majątek w Polsce.
W momencie wyłącznej jurysdykcji polskiego sądu, postępowanie ma charakter głównego postępowania restrukturyzacyjnego. W innym przypadku możemy mówić o tzw. postępowaniu ubocznym.
„Manipulowanie” jurysdykcją sądowa, poprzez umowne ustalenia, w zależności od interesu strony zostało wyłączone. Z kolei w momencie ustanowienia zarządcy zagranicznego (przez sąd zagraniczny) mającego podejmować czynności w Polsce nie wyłącza jurysdykcji krajowej sądów polskich.
Współpraca organów w międzynarodowych postępowaniach restrukturyzacyjnych
Przepisy krajowe dopuszczają możliwość bezpośredniego kontaktu sądu i sędziego-komisarza poprzez telefon, faks lub pocztę elektroniczną z sądem i zarządcą zagranicznym. Z kolei nadzorca sądowy lub zarządca, którzy zostali ustanowieni w postępowaniu porozumiewają się z zagranicznymi organami za pośrednictwem sędziego-komisarza.
Ustawa Prawo restrukturyzacyjne przewiduje współpracę z sądem i zarządcą zagranicznym w sprawach dotyczących tego samego dłużnika. Współpraca ta sprowadza się m.in. do zwracania się o informacje dotyczące majątku, miejsca jego położenia, czy prowadzonych postępowań. Wymiana informacji może też dotyczyć sposobów zabezpieczenia, czy restrukturyzacji zobowiązań, a także zaspokojenia poszczególnych wierzycieli.
Autor artykułu
Filip Kozik – doradca restrukturyzacyjny, syndyk, specjalizujący się w sprawach z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego.