Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika na skutek zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego celem jest przeprowadzenie działań sanacyjnych. Warto podkreślić, że postępowania restrukturyzacyjne powinny przebiegać przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Nie sposób jednak odnieść wrażenie, że największym beneficjentem są dłużnicy. Jednakże, jeśli podmiotowi zmagającemu się z płynnością finansową uda się wykonać układ, to korzyści wystąpią też i po stronie wierzycieli.

Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych

Obecnie obowiązujące regulacje prawne przewidują cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:

  • postępowanie o zatwierdzenie układu;
  • przyśpieszone postępowanie układowe;
  • postępowanie układowe;
  • postępowanie sanacyjne.

Aby przedsiębiorstwo mogło skorzystać z dobrodziejstw restrukturyzacji, to konieczne jest spełnienie określonych przesłanek. Po pierwsze, przedsiębiorstwo musi stać się niewypłacalne lub być zagrożone niewypłacalnością. Po drugie, postępowanie nie może skutkować pokrzywdzeniem wierzycieli, bo korzystniejsza byłaby np. upadłość firmy. A po trzecie, przedsiębiorstwo musi uprawdopodobnić zdolność do bieżącego zaspokojenia kosztów postępowania restrukturyzacyjnego i zobowiązań powstałych po jego otwarciu.

Charakterystyka poszczególnych postępowań restrukturyzacyjnych

Postępowanie o zatwierdzenie układu

Jest to procedura, która stosunkowo najmniej ingeruje w sprawy firmy i odbywa się poza sądem. Umożliwia zawarcie układu w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli przez dłużnika bez udziału sądu. Samodzielne zbieranie głosów może zostać przeprowadzone przez osobę posiadającą licencję doradcy restrukturyzacyjnego na skutek zawarcia z nim umowy przez dłużnika. Może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

Postępowanie restrukturyzacyjne przewidziane dla przedsiębiorców będących w stanie we własnym zakresie zbierać głosy wierzycieli, którzy opowiedzą się za zawarciem układu. Rekomendowane dłużnikom w początkowej fazie kryzysu.

Przyśpieszone postępowanie układowe

Umożliwia dłużnikowi zawarcie układu z wierzycielami po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie. Może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

Rozwiązanie dla przedsiębiorców we wstępnej fazie kryzysu finansowego, gdy zaczynają się pierwsze postępowania egzekucyjne prowadzone przez komorników.

Postępowanie układowe

Pozwala dłużnikowi na zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzycieli. Może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

Przewidziane dla dłużników, wobec których prowadzone są liczne postępowania egzekucyjne.

Postępowanie sanacyjne

Przez działania sanacyjne rozumie się czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją komorniczą. Postępowanie sanacyjne umożliwia dłużnikowi przeprowadzenie działań sanacyjnych oraz zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności.

Z reguły korzystają z niego przedsiębiorcy będący w poważnym kryzysie finansowym. Jest to postępowanie restrukturyzacyjne o szczególnym charakterze. Często dochodzi do otwarcia postępowania sanacyjnego po niepowodzeniu w przeprowadzeniu restrukturyzacji na skutek poprzedniego postępowania.

Sprawdź na czym polega restrukturyzacja firmy

Wybór postępowania restrukturyzacyjnego

Wybór postępowania restrukturyzacyjnego został pozostawiony w gestii dłużnika, lecz ten powinien się kierować określonymi przesłankami dotyczącymi każdego z postępowań. Zaleca się jednak korzystanie z doradztwa osoby posiadającej licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Skutkiem wyboru niewłaściwego postępowania restrukturyzacyjnego będzie oddalenie wniosku o wszczęcie procedury.

Jeśli z wnioskiem o przeprowadzenie restrukturyzacji występuje dłużnik, to sąd nie może otworzyć innego postępowania niż tego, o które wnioskował sam zainteresowany. Co więcej, w przypadku umorzenia postępowania dłużnikowi, ale też i wierzycielom, przysługuje możliwość złożenia choćby uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości.

Złożenie takowego wniosku o upadłość przez wierzyciela nie powoduje, że członek zarządu dłużnika uniknie odpowiedzialności wynikającej z art. 299 kodeksu spółek handlowych. Odpowiedzialność wynikająca z ww. przepisu nie jest jedynym rodzajem odpowiedzialności. Członek zarządu może też odpowiadać pod kątem podatkowym, a nawet karnym.

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne do 30 czerwca 2020 r.

W ramach walki ze skutkami pandemii ustawodawca wprowadzi uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne. Procedura przewidziana w ramach tarczy antykryzysowej 4.0. zakłada uproszczoną wersję postępowania o zatwierdzenie układu. Samo zawarcie umowy z doradcą restrukturyzacyjnym oraz dokonanie obwieszczenia w MSiG powoduje, że dłużnik uzyskuje m.in. ochronę przed egzekucją.

Więcej szczegółów w artykule Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne

Doradca restrukturyzacyjny Filip Kozik

Autor artykułu

Filip Kozik – doradca restrukturyzacyjny, syndyk, specjalizujący się w sprawach z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego.

Przedsiębiorstwo zmaga się z problemami finansowymi?

Zobacz jak możemy pomóc w restrukturyzacji firmy